کد مطلب:36628 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:113

پیوند زیباشناسی، علم اخلاق و عرفان











ما برای آنكه در چنبره ی سرگیجه آور و شكنجه كننده ی پاره ای از سوالات صعب و غامض و بی پاسخ گرفتار نشویم، از اینجا آغاز كردیم كه حسن و قبح را به معنای زیبایی و زشتی بگیریم- نه به معنای نیكی و بدی اخلاقی- و بگوییم كه نیكی و بدی هم به تبع زیبایی و زشتی پدید می آیند، تا علم الجمال با علم اخلاق مناسبت و ارتباط یابد و عرفان نیز با علم اخلاق مرتبط گردد. در روایات و معارف دینی هم كه آمده است خدا زیباست.[1] و افعال الهی به دلیل زیبایی شان ستوده شده اند.

[صفحه 155]

از آن طرف زندگی فردی و اجتماعی انسانها نیز همواره با هنر آمیخته بوده است. هنرشناسی و هنرمندی انسان هم ریشه در زیبایی شناسی او دارد. هر جا انسانها تصرفی در طبیعت كرده اند تا بهره ای و تنعمی از آن ببرند، هنر خود را نیز در آن به كار گرفته اند و بدین ترتیب جهان نمایشگاهی از ابداعات آدمیان شده است. توان این آفرینندگی را هم خداوند به آدمیان اعطا كرده است. پس در همه جا و همه حال، انسانها به كشف زشتها و زیباها و دسته بندی میان آنها و خلق زیباها پرداخته اند، حتی این حكم در افعال اختیاری آدمیان نیز جاری است. و اگر چه زشتی و زیبایی نزد موجودات ادراك كننده متفاوت و متغیرند، اما نسبی بودن زشتیها و زیباییها نزد آدمیان، واقعی بودن این امور را از آنها نمی ستاند. به عبارت دیگر، زشتی و زیبایی اموری اعتباری و ساخته ذهن بشر نیستند. برخلاف نیك و بد كه از بیخ و بن مجازی و اعتباری اند. این نكته را به اجمال آورده بودیم و اینكه توضیح بیشتر مطلب:


صفحه 155.








    1. ان الله تعالی جمیل یحب الجمال ان یری اثر نعمته علی عبده و یبغض البوس و التباوس.

      مسلم، ج 1، ص 65، مستدرك حاكم، ج 1، ص 26، احیای علوم الدین، ج 4، ص 212.

      ان الله تعالی جمیل یحب الجمال سخی یحب السخاء و نظیف یحب النظافه.

      جامع صغیر، ج 1، ص 68.